آذربایجان تورکجه‌سی‌نین نحوی
بو دوشرگه‌ده آذربایجان تورکجه‌سی‌نین نحوی یاییملاناجاق‌دیر.آذربایجان تورکجه‌سی‌نین نحوی
بو دوشرگه‌ده آذربایجان تورکجه‌سی‌نین نحوی یاییملاناجاق‌دیر.
اون‌اۆچونجو درس
اوزلاشما ایلگیسى (9)
"ایکینجی و اۆچۆنجۆ نوع تعیینی سؤز بیرلشمه‌لرینین اۆچۆنجۆ شخصلرینده اوزلاشما"
بو مسئله‌یه باشلامادان دئییلمه‌لی‌دیر کى، اولا ایکینجى نوع تعیینى سؤزبیرلشمه‌سینین بیرینجى طرفى، بیرینجى و ایکینجى شخص‌لرله (تک و یا جمع) ایفاده اولا بیلمزلر. ثانیا ائله بو ایکینجى نوع تعیینى سؤزبیرلشمه‌سینین بیرینجى طرفى، اۆچۆنجۆ نوعون عکسینه اولاراق، اۆچۆنجۆ شخص (تک و یا جمع) عوضلیک‌لریله ایفاده اولا بیلمز.
- ایکینجى نوع تعیینى سؤزبیرلشمه‌لرى: داغ اتگى، آنا یوردو، ...
- اۆچۆنجۆ نوع تعیینى سؤزبیرلشمه‌لرى: دونون اتگى، اونلارین یوردو، ...
دئمک ایکینجى نوع تعیینى سؤزبیرلشمه‌لرینده، اۆچۆنجۆ نوعون عکسینه اولاراق، اوزلاشما یالنیز اۆچۆنجۆ شخصه گؤره اولور.
ایندى گؤرک ایکینجى و اۆچۆنجۆ نوع تعیینى سؤزبیرلشمه‌لرینین اۆچۆنجۆ شخصینده اوزلاشما ایلگیسى نئجه اولور؟
ایکینجى و اۆچۆنجۆ نوع تعیینى سؤزبیرلشمه‌لرینین اۆچۆنجۆ شخصینده یعنى بیرلشمه‌نین بیرینجى طرفى اۆچۆنجۆ شخصله ایفاده اولدوقدا (تک یا جمع) ایکینجى طرف، اوزلاشما ایلگیسینى یارادان اۆچۆنجۆ شخص منسوبیت شکیلچیسینى آلمالی‌دیر. (سؤز سسلى ایله بیتسه "سى"):
ایکینجى نوع تعیینى سؤزبیرلشمه سى: آتا ائوى، تبریز شهرى، آنا یوردلارى، ...
اۆچۆنجۆ نوع تعیینى سؤزبیرلشمه سى: اونون ائوى، آیدینین تارى، اونون کیتابلارى، ...
ایندى بو بیرلشمه‌لرین مۆختلیف جهتلرینى نظردن کئچیردک:
1. یوخاریدا گؤستردییمیز بیرلشمه‌لرین بعضی‌سینین ایکینجى طرفى جمع علامتى "لار" آلیب‌دیر. بو کیمى جمع علامت‌لرینین بیرلشمه‌لرده‌کى اوزلاشما ایلگی‌سیله بیر رابیطه‌سى واردیرمى؟
"اونون کیتابلارى" کیمى بیرلشمه‌نین ایکینجى طرفیندهکى جمع علامتى یییه‌لنمیش شئیین "کیتابلار"ین چوخ اولماسینى بیلدیریر، آنجاق بو جمعین بیرینجى طرف تکله هئچ بیر اوزلاشما ایلگیسى یوخدور.
آنجاق بونا باخمایاراق بو تیپلى بیرلشمه‌لرده، نادیر حاللاردا، ایکینجى طرفین جمع‌لیگى بیرینجى طرفین جمع‌لیگى ایله باغلى اولور، یعنى اوزلاشما ایلگیسى یارانیر. بو دا او حالدا اولور کى، جمع علامتى "لار" منسوب شئیین (ایکینجى طرف) یوخ، صاحیب و یییه شئیین (بیرینجى طرف) چوخلوغونو بیلدیریر. مثلا بیر نئچه باجى-قارداشا خطابا "اونلارین آتالارى" دئدیکده "آتا" بیر نفر اولدوغو اۆچۆن "لار" شکیلچیسى "باجى-قارداشا" عاییدیر و بورادا اوزلاشما ایلگیسى کمیته گؤره ده اولموشدور.