-
قیرخ‌بیرینجى درس
شنبه 30 آبان 1394 16:43
یاناشما ایلگیسى "فعلى باغلا ایله فعلین یاناشماسى" فعلى باغلامالار، عایید اولدوقلارى فعللرله یاناشما ایلگیسى ساخلاییرلار. بو دا فعلى باغلامالارین دییشیلمزلیگیندن ایره‌لى گلیر. فعلى باغلامالار جۆمله‌نین هاراسیندا اولور اولسون و نه معنا داشی‌ییرسا داشیسین، جۆمله‌نین فعلى ایله یاناشما ایلگیسینده اولور. میثال:...
-
قیرخینجى درس
شنبه 30 آبان 1394 16:42
یاناشما ایلگیسى "ظرفلرین مۆختلیف نوعلو فعللرله یاناشماسى" ظرفلر فعللرین صرف اولونان و صرف اولونمایان بۆتۆن شکیل‌لریله یاناشما ایلگیسینه گیره بیلیرلر. بو مۆختلیف یاناشمالارى آشاغیدا گؤرمک اولور: 1. صرف اولونان فعللر ظرفلرى اؤزلرینه تابع ائده‌رک اونلار یاناشما ایلگیسینه گیریر. میثال: ایندى گلدى، گؤزل...
-
اوتوزدوققوزونجو درس
شنبه 30 آبان 1394 16:42
یاناشما ایلگیسى فعللرله یاناشما ایلگیسى فعللر مۆختلیف نیطق حیصه‌لریله یاناشا بیلیرلر. او جۆمله‌دن فعللرله لاپ چوخ یاناشما ایلگیسى ساخلایان ظرف‌لردیر کى، اونلارین نه جۆرلۆیۆ، یئرى، زامانى، سببى و ... گؤستریر. ظرفلرین بعضیسى دَییشیر و فعللر طرفیندن ایداره اولونور. اونو ایداره بحثینده گؤرمۆشۆک. آنجاق ظرفلرین بیر...
-
اوتوزسککیزینجى درس
شنبه 30 آبان 1394 16:41
"یاناشما ایلگیسى" "ایسیمدن باشقا تابع ائدن سؤزلر" 3. ساى: بو بیرلشمه‌لرده بعضا بیرینجى طرف ساى اولور. مثلا: "ائل‌لر سینه گرمیش مین آجییا، مین درده." بورادا "مین" سایى تابع اولان و ایسیم‌لشمیش "آجى" صیفتى تابع ائدن‌دیر. 4. عوضلیک: بو بیرلشمه‌لرده بعضا بیرینجى طرف عوضلیک...
-
اوتوزیئددینجى درس
شنبه 30 آبان 1394 16:40
تام اولمایان یاناشما مصدرین ایسمه یاناشماسى دیلیمیزده مصدرین ایسمه یاناشماسینا آز راست گلیریک، بو ایسه مصدرین تام ایسیم‌لشمه‌سیندن ایره‌لى گلیر. بو یاناشمادا مصدرله ایسیم ایکینجى نوع تعیینى سؤز بیرلشمه‌سى یارادیب و مصدر اونون بیرینجى طرفى اولور. مثلا: "اونون هله اوخوماق واختى ایدى." بورادا...
-
اوتوزآلتینجى درس
شنبه 30 آبان 1394 16:40
تام اولمایان یاناشما فعلی صیفتین ایسمه یاناشماسى فعلی صیفت‌لر فعل‌لردن آیریلمالارینا باخمایاراق صیفتلشدیکلرى اۆچۆن صیفت خصوصیتلرى ده قازانیر. بونا گؤره ده فعلى صیفت‌لر، عادى صیفت‌لر کیمى، ایسیم‌لرین اولینه گلیب اونلارلا یاناشما ایلگیسینه گیریر. مثلا: "منیم بؤیۆمۆش گؤزلریم، حسرتینده اولدوغوم قارا گؤزلره...
-
اوتوزبئشینجى درس
شنبه 30 آبان 1394 16:39
تام اولمایان یاناشما عوضلیگین ایسمه یاناشماسى عوضلیک‌لر ده ایسیم‌لرله یاناشما ایلگیسینده اولا بیلرلر، آنجاق عوضلیک‌لرین بۆتۆن نوعلرینى ایسیم‌لره یاناشدیرماق اولماز. مثلا ساده شخص عوضلیک‌لرى ایسیم‌لرین اولینه گلیب اونلارلا یاناشما ایلگیسى ساخلایا بیلمیر. بونون ندنى شخص عوضلیک‌لرینین جۆمله‌ده تعیین رولو اوینایا...
-
اوتوزدؤردۆنجو درس
شنبه 30 آبان 1394 16:39
تام اولمایان یاناشما سایین ایسمه یاناشماسى اشیانین ساى و یا سیراسینى بیلدیرن سایلار ایسیمدن قاباق گلر و اونلارین میقدارینى و یا سیراسینى بیلدیرر: ائلناز اۆچ کیتاب اوخودو. آیدین دؤردۆنجو صینیفده اوخویور. سایلار دا صیفت‌لر کیمى ایسیم‌لردن قاباق گلیر و دییشیلمز، دونموش قالیب، هئچ بیر ظاهیرى علامت گؤتورمور: "آز بیر...
-
اوتوزاۆچونجو درس
شنبه 30 آبان 1394 16:38
تام اولمایان یاناشما صیفتین ایسیمله یاناشماسى صیفت اشیانین علامتینى بیلدیریر و جۆمله‌ده ایسمیدن قاباق گلیب، اونو تعیین و ایضاح ائدیر. بیر سیرا دیل‌لرده، او جۆمله‌دن عرب، روس و فرانسا دیل‌لرینده، ایسمین باشیندا و یا اوندان سونرا گلن صیفت ایسمین حالى، کمیتى، جینسى و بللى-بلسیزلیگینه گؤره اونونلا اویغونلاشار، مۆعین...
-
اوتوز‌ایکینجى درس
شنبه 30 آبان 1394 16:37
تام اولمایان یاناشما ایسمین ایسمه یاناشماسى دیلیمیزده یاناشما ایلگیسى چوخ گئنیش‌دیر. بو ایلگى مۆختلیف نیطق حیصه‌لریندن اولان سؤزلر آراسیندا اؤزونو گؤستریر. بیر نیطق حیصه‌سیندن اولان سؤز هم یاناشان، هم ده یاناشیلان سؤز اولا بیلیر. مۆختلیف سؤزلر آراسینداکى یاناشما ایلگیسى و بو ایلگیده یارانان بیرلشمه‌لرى بئله بؤلمک...
-
اوتوزبیرینجی درس
یکشنبه 19 مهر 1394 11:28
2. تام اولمایان یاناشما تام اولمایان یاناشما ائله یاناشمادیر کى، یاناشان سؤزله یاناشیلان سؤز آراسینا مۆختلیف سؤزلر گیریر و بو سؤزلر یاناشما ایلگیلى بیرلشمه‌نین ایکینجى طرفى ایله، یاناشما ایلگیسى یوخ، باشقا ایلگیده اولور. مثلا: "ایندى سیز اؤزۆنۆز فیکیرله‌شین." جۆمله‌سینده "ایندى" سؤزۆ ایله...
-
اوتوزونجو درس
یکشنبه 19 مهر 1394 11:27
یاناشما ایلگیسی تام یاناشما ایلگیسینده اولان سؤزلرین ده، یاناشما باخیمیندان یاخینلیق خصوصیتلرى فرقله‌نیر. مثلا "یاخشى قلم" بیرلشمه‌سیله "بئش قلم" بیرلشمه‌سینده طرفلر آراسیندا یاناشما نیسبتى بیرینجی‌سینده داها چوخ و ایکینجی‌سینده آزدیر. بونا گؤره ده، بونلارى هم‌جینس شکیلده یازدیقدا "یاخشى"...
-
ییرمی‌دوققوزونجو درس
یکشنبه 19 مهر 1394 11:26
یاناشما ایلگیسی یاناشما ایلگیسینده سؤزلرین یان-یانا گلمه‌سى اساس گؤتۆرۆلۆر. آنجاق بو او دئمک دئییل‌دیر کى، اونلارین آراسیندا آیرى سؤز و یا سؤزلر گله بیلمز. میثال اۆچۆن؛ "من سیزى صاباح آنامین ائوینده گؤزله‌یه‌جگم." جۆمله‌سینده "صاباح آخشام" سؤزلرى ایله "گؤزله‌یه‌جگم" سؤزۆ آراسیندا یاناشما...
-
ییرمی‌سککیزینجی درس
یکشنبه 19 مهر 1394 11:21
یاناشما ایلگیسی نحوده تابعلى‌لیک ایلگی‌لریندن اۆچۆنجۆسۆ "یاناشما" ایلگیسی‌دیر. بو ایلگینین یارانماسى اۆچۆن هئچ بیر ظاهیرى و فورمال علامت یوخدور. بو ایلگی یالنیز سؤزلرین مۆعین و ثابیت شکیلده یاناشى گلمه‌سیندن یارانیر. مثلا "گؤزل شعر" بیرلشمه‌سینده کى ایکى سؤز آراسیندا یاناشما ایلگیسى واردیر. بورادا...
-
ییرمی‌یئددینجی درس
یکشنبه 19 مهر 1394 11:16
فعل اولمایان نیطق حیصه‌لریله ایداره 3. ظرفلرله ایداره معاصیر دیلیمیزده سؤزلرین ظرفلرله ایداره اولونماسى حاللارینا، آز دا اولسا، راست گلمک اولور: "جلسه‌نین اولینده هرکس اؤز یئرین آختاریردى." بو میثالدا یییه‌لیک حالدا اولان "جلسه‌نین" سؤزۆ "اولینده" ظرفى ایله ایداره اولونور. 4. عوضلیک‌لرله...
-
ییرمی‌آلتینجی درس
یکشنبه 19 مهر 1394 11:14
فعل اولمایان نیطق حیصه‌لریله ایداره 2. صیفت‌لرله ایداره ایسیم‌لر کیمى، صیفت‌لر ده ایسیم‌لرى دؤرد حالدا (یییه‌لیک، یؤنلۆک، یئرلیک، چیخیشلیق) ایداره ائده بیلیرلر. بو حالدا صیفت‌لر تامامیله ایسیمله‌شیر. الف. یییه‌لیک حالین صیفتله ایداره‌سینه عایید: بورادا اۆچۆنجۆ نوع تعیینى سؤزبیرلشمه‌سى یارانیر: "آذربایجاندا...
-
ییرمی‌اۆچونجو درس
چهارشنبه 8 مهر 1394 18:32
فعللرین ایداره نوعلری 3. مصدرلرله ایداره مصدر فعلین آدی‌دیر، بونا گؤره ده ایسیم خصوصیتینه مالیک‌دیر. آنجاق بونا باخمایاراق، مصدر فعلین مضمون و معنا جهتلرینى، خصوصیله اونون تأثیر آنلاییشینى تامامیله قورویوب ساخلاییر. بونا گؤره ده مصدر صرف اولونموش فعللر و فعلى باغلامالار کیمى ایداره ائتمه قابلیتینه مالیک‌دیر. مصدرلر هم...
-
ییرمی‌بئشینجی درس
سه‌شنبه 7 مهر 1394 18:47
فعل اولمایان نیطق حیصه‌لریله ایداره فعل اولمایان نیطق حیصه‌لریله ایداره اولونماقدان مقصد ایسیم، صیفت، سای، عوضلیک و ظرفلرین ایداره ائتمه‌سی‌دیر. مثلا اوتاغین پنجره‌سى، اوتاغین بؤیۆگۆ، اوتاغین بیرى، اوتاغین ائشیگى کیمى بیرلشمه‌لرین بیرینجی‌سینده "اوتاق" سؤزۆنۆ "پنجره" ایسمی، ایکینجی‌سینده،...
-
تاپشیریق‌لار
سه‌شنبه 7 مهر 1394 18:46
آلتینجی تاپشیریق: آشاغیداکى جۆمله‌لرده فعلى باغلامالارین ایداره سینه داییر بیرلشمه لرى آییریب، ایداره‌نین فورمال صرفى علامتینى گؤسترین: ... ایکینجى دونیا ساواشى دؤورونده بازارى توتموش... ایشى بؤیۆدۆب خرازى دوکانینا دؤندرمیشدى.... چوخ واخت صؤحبت‌لرینده تکرارا یول وئرر، قولاق آسانى بئزدیرر، دده‌سینى یاندیراردى... اونا...
-
ییرمی‌دؤردۆنجو درس
سه‌شنبه 7 مهر 1394 18:44
4. فعلی صیفت‌لرله ایداره فعلى صیفت‌لر ده، مصدر کیمى، ایسمین هامان بئش حالینى (یییه‌لیک، یؤنلۆک، تأثیرلیک، یئرلیک و چیخیشلیق) ایداره ائدیر. 1. یییه‌لیک حال: بیلیریک کى، فعلى صیفت‌لر بیر سیرا فعل خصوصیت‌لرینى ساخلاماقلا بیر یئرده، صیفت خصوصیت‌لرینى ده قازانیرلار. فعلى صیفت‌لرده صیفت خصوصیت‌لرینین اولماسى، اونلارین ایسیم...
-
ییرمی‌ایکینجی درس
دوشنبه 30 شهریور 1394 09:05
فعللرین ایداره نوعلری 2. فعلی باغلامالارلا ایداره فعلی باغلامالار، ایسیم‌لری ایداره ائتمک باخیمیندان، مشتق اولدوقلارى فعللرین اساس مضمون خصوصیت‌لرینى اؤزلرینده ساخلاییرلار. یعنى فعلى باغلامالار، مشتق اولدوقلارى فعللر کیمى ایسیم‌لرى مۆعین حاللاردا ایداره ائده بیلرلر. مثلا: مکتوبلارى یازدى، مکتوب یازاندا... هر ایکى...
-
ییرمی‌بیرینجى درس
دوشنبه 30 شهریور 1394 09:05
فعللرین ایداره نوعلری صرف اولونموش فعللر 4. چیخیشلیق حال: بو حال دا هم تأثیرلى، هم ده تأثیرسیز فعللرله ایداره اولونور. میثاللار: بیرى کنددن شهره گلیر. بو سفردن قورخورام، جانا، قمر عقربده دیر. میثاللاردا "کنددن گلیر، سفردن قورخورام" خبر بیرلشمه‌لرینین بیرینجى طرفلرى چیخیشلیق حالدا، ایکینجى طرفلرى تأثیرسیز...
-
ییرمینجی درس
شنبه 28 شهریور 1394 20:13
فعللرین ایداره نوعلری صرف اولونموش فعللر ایسمین دؤرد حالینى (یؤنلۆک، تأثیرلیک، یئرلیک، چیخیشلیق) دا ایداره ائدر. بو حاللارین ایداره‌سینین هره‌سینین بیر خصوصیتى واردیر. بو خصوصیت‌لر بونلاردان عیبارت‌دیر: 1. تأثیرلیک حال: بو حال یالنیز تأثیرلى فعللرله ایشله‌نیر و اونلارین طرفیندن ایداره اولونور. تأثیرلى فعللر ایلک...
-
اون‌دوققوزونجو درس
شنبه 28 شهریور 1394 20:12
فعللرین ایداره نوعلری 1. صرف اولونموش فعللرله ایداره صرف اولونموش فعللر، ایداره ائتدیکلرى کلمه‌لر و سؤزلرله بیرلیکده، خبرى بیرلشمه یارادیرلار. مثلا: بو مجموعه‌ده ادبى دوستلارین مادى و معنوى کؤمک‌لریندن فایدالاندیق، اؤز تشکۆرلریمیزى بو باره‌ده بیلدیریریک. او نه جاناوار گؤردۆ، نه چؤلۆ، نه ده قورخوردو. بیرینجى...
-
اون‌سککیزینجی درس
شنبه 28 شهریور 1394 20:11
فعللرله ایداره تأثیرلى فعل‌لرى ایحاطه ائدن بیرینجى دسته‌نین مضمونو ائله‌دیر کى، اونون تأثیرى و یا ایشین نتیجه‌سینه معروض قالماق اۆچۆن بیر شئى طلب ائدیر. بونا گؤره ده تأثیرلى فعللر جۆمله‌ده، ایلک اول، مۆستقیم شکیلده بیر مفعول، بیر شئى ایسته‌ییرلر. بو مفعول "کیمى؟ نه یى؟" سواللاریندان بیرینه جاواب وئریر کى،...
-
اون‌یئددینجى درس
شنبه 28 شهریور 1394 20:10
فعللرله ایداره فعللر ایسیم و یا باشقا سؤزلرى ایداره ائده بیلرلر. بو خصوصیت هامان تأثیر مفهومودور کى، فعللرین بۆتۆن نوع و شکیل‌لرینده وار و بونونلادا، ایستیثناسیز اولاراق، بۆتۆن فعللر، باشقا سؤزلرى ایداره ائده بیلرلر. تکجه فعللرین اؤزلرى دئییل، حتى فعل‌لردن دۆزه‌لیب آرتیق باشقا نیطق حیصه‌لرى سیراسینا کئچمیش سؤزلر...
-
اون‌آلتینجى درس
دوشنبه 23 شهریور 1394 10:02
ایداره ایلگی‌سینین چئشیدلرى ایداره ایلگیسینده تابع اولان سؤز تابع ائدن سؤزۆن ایسته‌یی اساسیندا ایسمین معین حالیندا اولور. ایداره ایلگی‌سینین ایکى نوعو واردیر: 1. واسیطه سیز (مۆستقیم) ایداره. 2. قوشمالى ایداره. 1. واسیطه سیز (مۆستقیم) ایداره: بورادا ایداره اولونان سؤز، مۆستقیم شکیلده، ایداره ائدن سؤزۆن ایسته‌یى...
-
اون‌بئشینجى درس
دوشنبه 23 شهریور 1394 10:01
ایداره ایلگیسی 1 . ایسیم‌لرین ایداره اولونماسى: ایسیم‌لر، یییه‌لیک حالدان باشقا، آیرى سؤز طرفیندن ایداره اولاراق یؤنلۆک، تأثیرلیک، یئرلیک و چیخیشلیق حالدا اولارلار. ادبیاتدان نمونه لر: یؤنلۆک حالدا: من ایسه بو سطیرلرى یالنیز چیچک‌لره ایتحاف ائدیرم. تأثیرلیک حال: اوشاقلارى اوخوماغا قویاق یا یوخ؟ یئرلیک حال: بعضیلرى...
-
اون‌دؤردۆنجو درس
شنبه 21 شهریور 1394 08:35
ایداره ایلگیسی ایداره ایلگیسی نه دئمکدیر؟ بیر کلمه‌نین، معمولا فعلین، مضمونونون ایسته‌یى نتیجه‌سینده، باشقا بیر کلمه، معمولا ایسیم و یا ایسیم‌لشمیش بیر کلمه، ایسمین معین حالیندا اولماق مجبوریتینده اولور. مثلا "کیتابى اوخودوم" بیرلشمه‌سینده "اوخودوم" فعلینین ایسته‌یینه گؤره "کیتاب" سؤزو...
-
اون‌اۆچونجو درس
شنبه 21 شهریور 1394 08:34
اوزلاشما ایلگیسى (9) "ایکینجی و اۆچۆنجۆ نوع تعیینی سؤز بیرلشمه‌لرینین اۆچۆنجۆ شخصلرینده اوزلاشما" بو مسئله‌یه باشلامادان دئییلمه‌لی‌دیر کى، اولا ایکینجى نوع تعیینى سؤزبیرلشمه‌سینین بیرینجى طرفى، بیرینجى و ایکینجى شخص‌لرله (تک و یا جمع) ایفاده اولا بیلمزلر. ثانیا ائله بو ایکینجى نوع تعیینى سؤزبیرلشمه‌سینین...
