آذربایجان تورکجه‌سی‌نین نحوی
بو دوشرگه‌ده آذربایجان تورکجه‌سی‌نین نحوی یاییملاناجاق‌دیر.آذربایجان تورکجه‌سی‌نین نحوی
بو دوشرگه‌ده آذربایجان تورکجه‌سی‌نین نحوی یاییملاناجاق‌دیر.
ییرمینجی درس
فعل‌لرین ایداره نوعلری
صرف اولونموش فعل‌لر ایسمین دؤرد حالینى (یؤنلۆک، تأثیرلیک، یئرلیک، چیخیشلیق) دا ایداره ائدر. بو حاللارین ایداره‌سینین هره‌سینین بیر خصوصیتى واردیر. بو خصوصیت‌لر بونلاردان عیبارتدیر:
1. تأثیرلیک حال:
بو حال یالنیز تأثیرلى فعل‌لرله ایشله‌نیر و اونلارین طرفیندن ایداره اولونور. تأثیرلى فعل‌لر ایلک نوبه‌ده تأثیرلى حالدا اولان بیر ایسیم طلب ائدیرلرکى، اونلارین تأثیرینه معروض قالسین. بوندان باشقا بو فعل‌لر ایسمین باشقا حاللاریندا اولان ایسیم‌لرى ده ایداره ائده بیلرلر. مثلا:
"دۆش آشاغى، آتانى چاغیرارام، سنى اؤلۆنجه دؤیرم."
بو جۆمله‌ده "آتانى چاغیرارام" و "سنى دؤیرم" خبرى بیرلشمه‌لرینین بیرینجى تأثیرلیک حالدا اولان طرفلرى، ایکینجى تأثیرلى فعل‌لر طرفیندن ایداره اولونموشدور.
2. یؤنلۆک حال:
بو حال ایشین سون نؤقطه‌سى، هدف و ایستیقامتینى بیلدیردیگى اۆچۆن داها چوخ دینامیک مضمونلو فعل‌لرله ایلگیلى اولور و اونلارین طرفیندن ایداره اولونور. بو حال اساسیندان یارانان خبر بیرلشمه‌لرینین بیرینجى طرفینده یؤنلۆک حالدا اولان ایسیم و ایکینجى طرفینده یا تأثیرلى و یا تأثیرسیز فعل اولور. میثاللار:
تنبله خزانه قیسمت اولماز.
اوشاغا بویور، دالینجا یویور.
آغزینا اون دولدوروب.
بو میثاللارداکى، "بئله قیسمت اولماز"، "اوشاغا بویور"، "آغزینا دولدوروب"، بیرلشمه‌لرینین بیرینجى طرفى یؤنلۆک حالدا اولان ایسیم‌لر و ایکینجى طرفلرى تأثیرلى فعل‌لردیر.
گئتدین بیر کنده گؤردۆن هامى کور، سن ده کور.
گلدیک خویا، یئتیشدیک تویا.
میثاللاردا "کنده گئتدین"، "خویا گلدیک"، "تویا یئتیشدیک" خبرى بیرلشمه‌لرینده ایسه بیرینجى طرفلر یؤنلۆک حالدا و ایکینجى طرفلرى تأثیرلى و تأثیرسیز فعل‌لردیر.
3. یئرلیک حال:
بو حالدا هم تأثیرلى، هم ده تأثیرسیز فعل‌لرله ایداره اولونور. بو حال ایش و حرکتین یئرینى بیلدیریر و بونا گؤره ده غئیر دینامیک فعل‌لرله ایداره اولونور.
باغدا اریک واریدى, سالام علیک واریدى، باغدان اریک قوتاردى، سلام علیک قوتاردى.
باغدا گۆله باخارلار.
میثاللارداکى "باغدا واریدى"، "باغدا قوتاردى"، "باغدا باخارلار" خبرى بیرلشمه‌لرینده بیرینجى طرفلر یئرلیک حالدادیر و ایکینجى طرفلر تأثیرلى فعل‌لردیر.
قیرات کیشنه‌ییردى و قارین اۆستۆنده چاپیردى.
سس-کۆى، باغیرتى قولاقلاردا دولاشیردى.
میثاللاردا "قارین اۆستۆنده چاپیردى"، "قولاقلاردا دولاشیردى" خبر بیرلشمه‌لرینین بیرینجى طرفلرى یئرلیک حالدا و ایکینجى طرفلرى تأثیرسیز فعل‌لردن عیبارتدیر.