فعللرله ایداره
تأثیرلى فعللرى ایحاطه ائدن بیرینجى دستهنین مضمونو ائلهدیر کى، اونون تأثیرى و یا ایشین نتیجهسینه معروض قالماق اۆچۆن بیر شئى طلب ائدیر. بونا گؤره ده تأثیرلى فعللر جۆملهده، ایلک اول، مۆستقیم شکیلده بیر مفعول، بیر شئى ایستهییرلر. بو مفعول "کیمى؟ نه یى؟" سواللاریندان بیرینه جاواب وئریر کى، هامان ایسیملرین تأثیرلیک حال سوالیدیر. بو سوالى وئرمک نتیجهسینده جۆملهده مۆستقیم مفعول، تاماملیق مئیدانا چیخیر و بللهنیر. بوتون تأثیرلى فعللره بو سواللاردان بیرینى وئرمک و مۆستقیم تاماملیغى مئیدانا چیخارتماق اولار.
مکتوبو آلدیم، آیدینى گؤردۆم، کیتابى یازدیم، آلمانى سویدوم، یئرى قازدیم...
بوتون بو جۆملهلرده تأثیرلى فعللر ایسیملرى تأثیرلیک حالدا ایداره ائتمیشلر. آنجاق بو او دئمک دئییلدیرکى، بو فعللر ایسیملرى باشقا حاللاردا اولارکن ایستمزلر. بو فعللر ایسیملرین یؤنلۆک، یئرلیک، چیخیشلیق حاللارینى دا طلب ائده بیلرلر. آنجاق بونونلا برابر بو فعللر ایلک اول تأثیرلیک حالدا اولان ایسیم و یالنیز اوندان سونرا اوبیرى حاللارداکى ایسیملرى، غئیر مۆستقیم تاماملیقلار کیمى، قبول ائده بیلر. بو حاللارین طلب ائتمهسى جهتدن ده تأثیرلى فعللر فرقله نیر. بعضیلرى یؤنلۆک، یئرلیک، چیخیشلیق حاللارینین هامیسینى، بعضیلرى ایکیسى و یا بیرینى طلب ائده بیلیرلر. بو مسئله اونلارین معنا و مضمونلارى ایله باغلیدیر. بونونلا یاناشى دئییلمهلیدیر کى، هر فعل اؤز مضمونو ایله باغلى بو اۆچ حالین اولجه بیرى، سونرا دا اوبیریلرینى طلب ائدیر.
مثلا "سن گؤردۆن" جۆملهسینده ایلک اؤنجه "کیمى؟ نه یى؟ هارانى؟" سواللاریندان بیرى اورتایا چیخیرکى، تأثیرلیک حالین مفعولونو بیلدیریر، اوندان سونرا "هاردا، نه واخت؟ نه ده؟..." کیمى سواللاردان فعلین ایستهیینه گؤره، بیرى-بیرینین آردینجا مئیدانا چیخیرلار.
دئمک بو دسته فعللر هم ایسمین تأثیرلیک حالى، هم ده باشقا حاللارى طلب ائده بیلرلر. بو دسته فعللر اساسا تأثیرسیز فعللردیر، آنجاق اونلارین ایچینده، بعضا تأثیرلى فعللر ده وار. مثلا "باخماق" فعلى، اؤزۆ تأثیرلى اولسا دا، تأثیرلیک حالدا اولان ایسمى طلب و ایداره ائده بیلمیر.
دئمک تأثیرلیک، یؤنلۆک، یئرلیک، و چیخیشلیق حاللاردا اولان ایسیملرى ایداره ائتمک باخیمیندان هر ایکى دسته فعللر بیرلشیر، آنجاق تأثیرلیک حالدا اولان ایسیملرى ایداره ائدیب، ائتمهمک باخیمیندان فرقلهنیر.