آذربایجان تورکجه‌سی‌نین نحوی

بو دوشرگه‌ده آذربایجان تورکجه‌سی‌نین نحوی یاییملاناجاق‌دیر.

آذربایجان تورکجه‌سی‌نین نحوی

بو دوشرگه‌ده آذربایجان تورکجه‌سی‌نین نحوی یاییملاناجاق‌دیر.

اون‌بئشینجى درس

ایداره ایلگیسی


1. ایسیم‌لرین ایداره اولونماسى:

   ایسیم‌لر، یییه‌لیک حالدان باشقا، آیرى سؤز طرفیندن ایداره اولاراق یؤنلۆک، تأثیرلیک، یئرلیک و چیخیش‌لیق حالدا اولارلار. ادبیاتدان نمونه لر:

یؤنلۆک حالدا:  من ایسه بو سطیرلرى یالنیز چیچک‌لره ایتحاف ائدیرم.

تأثیرلیک حال:  اوشاقلارى اوخوماغا قویاق یا یوخ؟

یئرلیک حال:  بعضیلرى قورباغا کیمى ائوده قورولدور.

چیخیش‌لیق حال: ایندى او گۆنلردن نئچه یاز کئچیر.

2. صیفت‌لرین ایداره اولونماسى:

دینسیزین عؤهده‌سیندن ایمانسیز گلر.

ظالیمدن سالدیر، مظلوما چاتدیر.

3. سایلارین ایداره اولونماسى:

ایکیسینى ده بیر ایلان چالسین.

بئشده آلاجاغى یوخ، اۆچده وئره‌جگى.

4. مصدرلرین ایداره اولونماسى:

چوخ یئمک، آز یئمکدن قویار.

آغلاماغى الینده دیر.

5. فعلى صیفت‌لرین ایداره اولونماسى:

ییخیلانا بالتا ووران چوخ اولار.

یئدیکلرین سنین، گؤردۆک‌لریندن بیزه دانیش.

6. ظرف‌لرین ایداره اولونماسى:

  هاردا آشدیر، اوردا باشدیر.

   میثال‌لاردان گؤرۆندۆیۆ کیمى، بو ایداره ایلگیسی‌نین ایکینجى-تابع ائدن طرفى اساسا فعل اولور. بو دا فعلین معنا خصوصیت‌لریندن ایره‌لى گلیر. اونا گؤره کى، فعل ایش، حال و حرکتى بیلدیریر و هر فعل یا معین بیر شئى اۆزه‌رینده اولور، یا معین مکاندا باش وئریر. بوندان باشقا فعلده تأثیر آنلاییشى وار. فعلین مضمونوندا اولان بو خصوصیت‌لر اونا ایمکان وئریر کى، جۆمله‌ده معین کلمه‌لرله ایلگى‌یه گیرسین، اونلارى اؤز اطرافینا توپلایاراق فعلی بیرلشمه‌لر یاراتسین.

   ایداره ایلگیسى جۆمله‌ده فعلین اولدوقجا بؤیوک رولو اولدوغونو گؤستریر. آنجاق بو او دئمک دئییلدیر کى، ایداره ایلگیسى یالنیز فعله مخصوص‌دور و باشقا نیطق حیصه‌لرى ایداره ائده بیلمزلر. مثلا "من مکتبده معللیمم" ایسمى جۆمله‌سینده "مکتب" سؤزۆ اونا گؤره یئرلیک حالدادیر کى، "معللیم" ایسمى اونو ایداره ائدیر.

نظرات 0 + ارسال نظر
امکان ثبت نظر جدید برای این مطلب وجود ندارد.